Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), bankacılık sektöründe faaliyet gösteren kuruluşların faiz oranı riskini daha etkin bir şekilde yönetmelerini sağlamak amacıyla önemli bir adım attı. Bankacılık Hesaplarından Kaynaklanan Faiz Oranı Riskinin Standart Yaklaşımla Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu yeni düzenleme, bankaların bilançolarında yer alan faize duyarlı varlık ve yükümlülüklerin yönetiminde daha dikkatli olmalarını ve olası faiz oranı şoklarına karşı daha hazırlıklı olmalarını hedefliyor.
BDDK'nın Yeni Yönetmeliği Neler Getiriyor?
Yeni yönetmelik, bankacılık hesaplarından kaynaklanan faiz oranı riskinin standart rasyosunun hesaplanmasında bazı önemli değişiklikler içeriyor. Özellikle, bankacılık hesaplarında yer alan pozisyonlardan katılma hesabı kaynaklı olanların, Kurul tarafından belirlenecek oranda dikkate alınması öngörülüyor. Ayrıca, konsolide ve konsolide olmayan bankacılık hesaplarından kaynaklanan faiz oranı riski standart rasyosu yüzde 20'den yüzde 15'e düşürüldü. Bu değişiklikler, bankaların risk yönetim stratejilerini gözden geçirmelerini ve daha muhafazakar bir yaklaşım benimsemelerini gerektirebilir.
Yönetmelik ayrıca, ekonomik değer değişimi hesaplamasına ilişkin genel hükümlere de açıklık getiriyor. Bu hesaplamada, faize duyarlı pozisyonlardan kaynaklanan gelecekteki tüm nakit akışları dikkate alınacak. Söz konusu pozisyonlar, çekirdek sermayeden indirilen varlıklar, maddi duran varlıklar, maddi olmayan duran varlıklar ve hisse senedi yatırımları dışında kalan bankacılık hesaplarında izlenen tüm aktif ve pasif kalemler ile bilanço dışı kalemler olarak belirlendi.
Detaylar ve Uygulama Esasları
Yönetmelikte, faize duyarlı bilanço içi ve bilanço dışı varlık ve yükümlülüklerin yeniden fiyatlanan tüm nakit akışlarının, para birimi veya faizle ilişkilendirilen emtia bazında standartlaştırılmaya uyumlu olduğu ölçüde ilgili vade dilimlerine yerleştirilmesi gerektiği belirtiliyor. Bu yerleştirme yapılırken, faiz oranlarına ilişkin marjlar da nakit akışı hesaplamasına dahil edilecek. Ayrıca, gömülü olan ve olmayan otomatik faiz oranı opsiyonaliteleri içeren araçların değerlerindeki değişiklikler de ekonomik değer değişimi hesaplamasında dikkate alınacak.
Standartlaştırılmaya uyumlu olmayan pozisyonlar ise vadesiz mevduat ile gerçek kişi ve perakende müşterilere ait erken kapanma riski bulunan vadeli mevduat ve erken ödeme riski bulunan sabit faizli kredileri içerecek. Bu tür pozisyonların değerlendirilmesinde, 10 yıllık tarihsel veri kullanılarak çekirdek mevduat oranı hesaplanacak. Bu verinin bulunmaması halinde, bankalar sahip oldukları tüm veriyi içsel olarak belirledikleri bir ihtiyatlılık marjı çerçevesinde kullanacaklar.
- Vadesiz mevduat
- Vadeli mevduat
- Sabit faizli krediler
Yürürlük Tarihi ve Beklentiler
Söz konusu yönetmelik 1 Ekim 2025 tarihinde yürürlüğe girecek. Yönetmeliğin konsolide esasa göre uygulanması ise 1 Nisan 2026 tarihinde başlayacak. Bu tarihlerden itibaren bankaların, yeni düzenlemelere uyum sağlamak için gerekli hazırlıkları yapmaları ve risk yönetim sistemlerini güncellemeleri gerekecek.
Bankacılık sektöründe faaliyet gösteren uzmanlar, bu yeni düzenlemenin bankaların faiz oranı riskini daha etkin bir şekilde yönetmelerine yardımcı olacağını ve sektörün genel istikrarına katkı sağlayacağını belirtiyorlar. Ancak, bazı uzmanlar, düzenlemenin bankaların karlılıklarını olumsuz etkileyebileceği ve kredi maliyetlerini artırabileceği yönünde endişelerini dile getiriyorlar.
Bankacılık hesaplarından kaynaklanan konsolide ve konsolide olmayan faiz oranı riski standart rasyosunun yüzde 15'i aşması durumunda, bankaların risk yönetimi zayıf olarak değerlendirilebilir ve müdahale gerekebilir. Bu nedenle, bankaların bu orana dikkat etmeleri ve risk yönetim stratejilerini buna göre ayarlamaları büyük önem taşıyor.
