Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)'in açıkladığı son verilere göre, 2024 yılında Türkiye'deki hane halklarının tüketim harcamalarında en büyük payı konut ve kira harcamaları oluşturdu. Bu durum, artan enflasyon ve konut fiyatlarındaki yükselişin vatandaşın cebini nasıl etkilediğini gözler önüne seriyor. Peki, diğer harcama kalemlerinde durum ne? Yüksek gelirliler parayı nereye harcıyor? İşte detaylar...

Harcamaların Dağılımı: Konut ve Kira İlk Sırada

TÜİK'in yayımladığı "Hane Halkı Tüketim Harcaması" istatistiklerine göre, ülke genelinde hane halklarının tüketim amaçlı harcamalarının:

• %26'sını konut ve kira harcamaları
• %21,6'sını ulaştırma
• %18,1'ini gıda ve alkolsüz içecekler oluşturdu.

En düşük payı alan harcama türleri ise sırasıyla %0,7 ile sigorta ve finansal hizmetler, %1,6 ile eğitim hizmetleri, %2,3 ile eğlence, spor ve kültür ile sağlık harcamaları oldu. Maaş, ücret ve yevmiye geliri olanlar konut ve kiraya %24, gıda ve alkolsüz içeceklere %16,4 ve ulaştırmaya %23 pay ayırırken, müteşebbis geliri olanlar ise konut ve kiraya %21,6, gıda ve alkolsüz içeceklere %18,4 ve ulaştırmaya %26,4 harcama yaptı.

Gelir Seviyesi Arttıkça Ulaşıma Harcanan Para da Artıyor

Yüksek gelirli hanelerin, düşük gelirlilere göre ulaşıma iki kattan fazla pay ayırdığı belirlendi. En yüksek gelir grubundaki haneler ulaştırma harcamalarına %26,6, konut ve kira harcamalarına %22,1, gıda ve alkolsüz içecekler harcamalarına %12,8 pay ayırırken, en düşük gelir grubundaki haneler ise konut ve kira harcamalarına %33,2, gıda ve alkolsüz içeceklere %30,4 ve ulaştırmaya %10,1 harcama yaptı. Bu durum, gelir seviyesi arttıkça ulaşım harcamalarının da arttığını gösteriyor.

İsraf Alarmı: Gelir Arttıkça Gıda İsrafı da Artıyor

Hane halkı büyüklüğüne göre tüketim harcamalarına bakıldığında, tek kişilik hanelerin konut ve kiraya %35,2, gıda ve alkolsüz içeceğe %15,1 ve ulaştırmaya %14,4 pay ayırdığı görülüyor. Hane halkı büyüklüğü 6 ve daha fazla kişi olan hanelerin ise gıda ve alkolsüz içeceklere %24,7, konut ve kiraya %22,4 ve ulaştırmaya %20,4 pay ayırdığı belirlendi. Ancak dikkat çeken bir diğer nokta ise gelir düzeyi arttıkça gıda ürünlerini çöpe atarak israf etme sıklığının da artması. En çok israf edilen gıda grupları ise %40,1 ile taze meyve ve sebze, %32 ile ekmek ve %14,3 ile süt ve süt ürünleri oldu.

Bu veriler ışığında, hane halkı bütçelerinin en büyük yükünü konut ve kira harcamalarının oluşturduğu, gelir seviyesi arttıkça ulaşım harcamalarının da arttığı ve maalesef gıda israfının da yükseldiği görülüyor. Bu durum, hem bireysel hem de toplumsal olarak daha bilinçli tüketim alışkanlıkları geliştirmenin önemini bir kez daha vurguluyor.