Ticaret Bakanlığı, gümrüklerde yaptığı denetimleri sıkılaştırdı. Özellikle sonradan kontrol ve ikincil kontrol mekanizmalarıyla, firmaların geçmiş işlemleri ve beyannameleri mercek altına alınıyor. Yapay zeka destekli sistemler sayesinde riskli firmalar ve şüpheli işlemler tespit edilerek, devletin gelir kaybının önüne geçilmesi hedefleniyor.

Gümrüklerde Yapay Zeka Dönemi

Bakanlık tarafından geliştirilen Sonradan Kontrol Puanlama Sistemi (SKPS) ile dış ticaret yapan firmaların son üç yıllık gümrük işlemleri detaylı bir şekilde inceleniyor. Bu sistem, onlarca risk kriterini kullanarak firmaları otomatik olarak skorluyor ve denetime tabi tutulacak firmaları belirliyor. Ayrıca, 18 bölge müdürlüğündeki kontrol şubeleri de son üç yılda tescil edilen gümrük beyannamelerini ikinci kez kontrol ediyor. Bu beyannameler, yapay zeka destekli sistemlerce sürekli taranarak şüpheli bulunanlar ikincil kontrol incelemesine alınıyor.

Bu denetimler sayesinde, gümrük ve dış ticaret mevzuatına uyumun sağlanması, vergi gelirlerinin korunması ve usulsüz işlemlere karşı caydırıcı bir rol üstlenilmesi amaçlanıyor. Riskli firmalar ve şüpheli işlemler tespit edilerek, haksız kazanç elde eden firmalara gerekli yaptırımlar uygulanıyor.

Milyarlarca Liralık Kaçak Tespit Edildi

Yapılan denetimlerin sonuçları oldukça dikkat çekici. 2025'in ilk üç aylık döneminde, sonradan kontrol kapsamında yaklaşık 600 milyon lira, ikincil kontrol kapsamında ise yaklaşık 2,3 milyar lira olmak üzere toplamda 2,9 milyar lira tutarında ek tahakkuk ve ceza kararı düzenlendi. Bu tutar, geçen yılın aynı dönemine göre %218'lik bir artış gösteriyor. İkinci kontrol kapsamında ise 2 bin 578 firma tarafından tescil edilen 3 bin 826 beyannameye karar düzenlendi.

Bu kapsamda yapılan çalışmalarla ilgili olarak yetkililer şu açıklamayı yaptı:

"Tüm bu çalışmalar ışığında, sonradan ve ikincil kontrol denetimleri neticesinde 2025'in ilk üç aylık döneminde sonradan kontrol kapsamında yaklaşık 600 milyon lira, ikincil kontrol kapsamında yaklaşık 2,3 milyar lira olmak üzere 2,9 milyar lira tutarında ek tahakkuk ve ceza kararı düzenlenmiştir. Bu tutar geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 218 artış göstermiştir. İkinci kontrol kapsamında ise 2 bin 578 firma tarafından tescil edilen 3 bin 826 beyannameye karar düzenlendi. Söz konusu inceleme ve denetim faaliyetleri kapsamında, usulsüz işlem tesisiyle haksız kazanç sağlayan firmalar tespit edilerek devletimizin gelir kaybının önüne geçilmeye devam edilecektir."

Denetimlerin Sonuçları ve Etkileri

Gümrüklerde yapılan bu sıkı denetimler, hem devletin gelir kaybının önüne geçilmesine yardımcı oluyor hem de dürüst ticaret yapan firmaların rekabet gücünü artırıyor. Usulsüzlüklerin tespit edilmesi ve cezalandırılması, piyasada adil bir ortamın oluşmasına katkı sağlıyor. Ayrıca, yapay zeka destekli sistemlerin kullanılması, denetim süreçlerini daha hızlı ve etkili hale getirerek, kaçakçılıkla mücadelede önemli bir avantaj sağlıyor.

Gümrüklerdeki denetimlerin artarak devam etmesi bekleniyor. Ticaret Bakanlığı, teknolojik altyapısını güçlendirerek ve denetim yöntemlerini geliştirerek, kaçakçılıkla mücadelede daha etkin bir rol oynamayı hedefliyor. Bu sayede, hem devletin gelirleri korunacak hem de ticaretin daha şeffaf ve adil bir şekilde yapılması sağlanacak.