ABD Başkanı Donald Trump'ın Körfez ülkelerine gerçekleştirdiği ziyaret, bölgedeki dengeleri yeniden şekillendirme potansiyeli taşıyor. Ziyaretin temelinde, ekonomik çıkarların yanı sıra, İran'ın nükleer programı, Suriye'deki yaptırımlar ve Gazze'deki ateşkes gibi kritik konular yer alıyor. Trump'ın bu ziyareti, hem ABD'nin bölgedeki rolünü yeniden tanımlama hem de Çin'in artan etkisini dengeleme amacı taşıyor.

Ekonomik Çıkarlar ve Petrol Fiyatları

Trump'ın önceliği ekonomik çıkarlar. Körfez ülkeleri, ABD için önemli bir yatırım kaynağı ve ticaret ortağı konumunda. Ancak, son dönemde petrol fiyatlarındaki düşüş, Körfez ekonomilerini olumsuz etkiliyor. Trump, Suudi Arabistan'dan petrol üretimini artırmasını talep ederek, ABD'deki enflasyon kaygılarını gidermeye çalışıyor. Ancak, bu durum Körfez ülkelerinin ekonomik çıkarlarıyla çelişebilir. Petrol fiyatlarındaki her düşüş, Suudi Arabistan, Katar ve BAE gibi ekonomileri sıkıntıya sokacak ve ABD’ye gidecek olan orta vadeli yatırımları da sekteye uğratacaktır.

Riyad, Doha ve Abu Dabi’nin petro-dolarları için ABD teknoloji ve inovasyonu cazip bir yatırım hedefi oldu. Başta BAE olmak üzere bölge ülkelerinin yapay zekâ ve mineral madenciliği teknolojisindeki arayışları, ABD’nin “ulusal güvenlik” meselesi olarak tanımladığı bu alanda, Çin ile stratejik rekabetin önemli bileşenlerinden birisi.

İran, Suriye ve Gazze: Çözüm Bekleyen Sorunlar

Ziyaretin gündemindeki en karmaşık konulardan biri İran'ın nükleer programı. ABD ve Körfez ülkeleri, İran'ın bölgedeki etkisini sınırlamak ve nükleer silah elde etmesini engellemek istiyor. Ayrıca, Suriye'deki yaptırımların kaldırılması ve Gazze'de ateşkes sağlanması da önemli başlıklar arasında. Trump'ın bu konularda nasıl bir tutum sergileyeceği merak konusu.

Masadaki bir başka önemli başlık da Aralık 2024’te 61 yıllık Baas rejiminden kurtularak özgürleşen Suriye’nin geleceği olacak. İsrail’in düşmanca ve yıkıcı hamlelerine karşın Türkiye, Suudi Arabistan ve Katar blokunun ülkenin yeniden ayağa kaldırılması için desteğine şahit oluyoruz. Ankara, Şam’daki yeni yönetim üzerinde siyasi ve diplomatik etki hatta himaye gösterirken Doha ile Riyad, ABD yaptırımlarının kaldırılması ve ekonomik toparlanma için ellerini taşın altına koyuyor.

Tarafların üzerine kafa yorması gereken en önemli başlıklardan bir diğeri de 7 Ekim 2024’teki Aksa Tufanı Operasyonu’ndan bu yana Gazze’de devam eden katliamlar ve Filistin’deki İsrail işgali.

Çin Faktörü ve Bölgesel Dengeler

ABD'nin Körfez bölgesindeki varlığı, Çin'in artan etkisini dengeleme amacı taşıyor. Körfez ülkeleri, hem ABD hem de Çin ile iyi ilişkiler sürdürmek istiyor. Ancak, ABD'nin bölgedeki rolünü yeniden tanımlaması ve Körfez ülkelerinin beklentilerine yanıt vermesi gerekiyor. Aksi takdirde, Çin'in bölgedeki etkisi daha da artabilir.

• ABD'nin bölgedeki rolü yeniden tanımlanmalı
• Karşılıklı uzlaşma sağlanmalı
• Körfez ülkelerinin beklentilerine yanıt verilmeli

Obama dönemiyle başlayan ve geleneksel ABD-Körfez ittifakını sekteye uğratan hamleler, küresel rakip Çin’in artık Körfez ülkeleri için stratejik bir denge unsuru haline gelmesine fırsat tanıdı. Demokratların, insan hakları ve uluslararası hukuk söylemleri üzerinden, stratejik ürünlerin ihracatı konusunda KİK ülkelerine sırt dönmesi, Pekin yönetimi için en büyük enerji tedarikçilerinin bulunduğu bu bölgede bir fırsat yaratmıştır.

Trump'ın Körfez ziyareti, bölgedeki karmaşık sorunlara çözüm bulma ve ABD'nin çıkarlarını koruma amacı taşıyor. Ancak, ziyaretin başarısı, tarafların birbirlerinin beklentilerini karşılayabilmesine ve uzlaşmaya varabilmesine bağlı. Aksi takdirde, bölgedeki dengeler daha da karmaşık hale gelebilir ve Çin'in etkisi artabilir.